W koszyczku

Miałam dziś zamieścić ostatni przedświąteczny przepis. Na gniazdka z ryżu preparowanego i krówek. Ale tak mnie tknęło...im starsza jestem tym bardziej sentymentalna. Nie chcę nowości na świątecznym stole, choć co roku coś nowego staram się przed świętami przygotować, ale to najczęściej na potrzeby jarmarków albo prezentów dla znajomych. Tak właśnie poszły w świat te ryżowe gniazdka.

A teraz, kiedy święta za dwa dni, przypominam sobie wielki koszyk, z którym mama wyprawiała mnie do kościoła. Było w nim całe wielkie pęto wiejskiej kiełbasy, pół porządnej szynki, jakieś 10 jajek zafarbowanych w łupinach cebuli i obowiązkowo czekoladowe lizaki w kształcie zająca, które dostałam w paczce z zagranicy. Koszyk był przykryty wykrochmaloną białą serwetką, którą mama zrobiła na szydełku. 

Tak było to kiedyś proste i odświętne. Nie było w tym żadnej komercji, koszyczków z supermarketów i serwetek z Pepco. Dziś sama montuję koszyczek na szybko, bo jeszcze coś trzeba posprzątać, pościel zmienić, wszystko w pędzie. Mama miała czas, żeby ze mną pójść do kościoła już w Wielki Czwartek, Piątek i Wielką Sobotę. A w niedzielę wstawałyśmy razem i jechałyśmy do sąsiedniej wioski na mszę rezurekcyjną. W domu okna i podłogi były umyte, ciasta upieczone, obiad przygotowany. Nie pamiętam mamy mówiącej: nie pójdziemy, nie zrobimy, bo jestem zmęczona,  nie chce mi się, muszę odpocząć.

Mając w pamięci to wszystko co najpiękniejsze ze wspomnień z dzieciństwa, pomyślałam, że odpuszczę te gniazdka z ryżu. Dam je tutaj kiedyś tam... A dziś napiszę o wielkanocnym koszyczku, żebym sama nie zapomniała o tym, co w tych świętach jest najważniejsze. Cytowane fragmenty pochodzą z "Rytuału Rodzinnego" bpa J. Wysockiego.

 

PISANKI

Pisanki, pisanki... jajka malowane, nie ma Wielkanocy bez barwnych pisanek. Pamiętacie piosenkę ze szkoły?  Zawsze podśpiewuję ją przy okazji tych Świąt. Pisanki to kolorowe i zdobione różnymi wzorami oraz napisami jajka. Kraszanki czy kroszonki to jajka zdobione jednym kolorem i wzorem również w jednym kolorze. 

Zwyczaje religijne związane z jajkiem weszły do obrzędowości chrześcijańskiej dopiero w połowie średniowiecza. Pisanki w znaleziskach archeologicznych występują od X wieku i są symbolem utajonego i ciągle odradzającego się życia. Wkładano je do grobów i przynoszono w pewne dni na mogiły, co można było spotkać jeszcze we wschodnich rejonach Europy.

Pisanki (...) weszły na stałe do paschalnej obrzędowości ludowej chrześcijan. Przyjęły jedynie nową treść symboliczną związaną ze zmartwychwstaniem Chrystusa, kruszeniem skały grobu i rodzącym się nowym życiem jako wielkim darem Boga.

BARANEK WIELKANOCNY 

Nie ma Świąt Wielkiej Nocy bez symbolu Baranka. Obecnie najczęściej w postaci wypieku lub cukrowej figurki, masła czy gipsu, obowiązkowo z chorągiewką.

Symbolizuje on biblijnego baranka paschalnego, który był zapowiedzią Baranka - Chrystusa zabitego i zmartwychwstałego, wybawiającego swoją Krwią od śmierci wiecznej, który jednoczy wszystkich przy swoim stole (...)

 CHLEB

Chleb w polskiej tradycji kojarzy się z dostatkiem i gościnnością. W wielkanocnym koszyczku symbolizuje "chleb żywy, który zstąpił z nieba", przypomina również o Eucharystii ustanowionej w Wielki Czwartek, podczas ostatniej wieczerzy.

CHRZAN 

Symbolizuje gorzką mękę Chrystusa. Symbolizuje znak siły fizycznej i krzepy, a z drugiej strony wyciska łzy...

SÓL

Sól nadaje smak potrawom i chroni je od zepsucia, co symbolizuje ochronę przed złem. Już w czasach pogańskich uznawana była za szczególna przyprawę, która właśnie odstraszała zło. W koszyku znajdziemy także pieprz, którego święcenie nawiązuje do biblijnych gorzkich ziół. 

WĘDLINY

Symbolizują dostatek, zdrowie i płodność. W Ewangelii napisano, że podczas tej uczty dusza "zakosztuje tłustych potraw". Święcenie wędlin ma przypominać wiernym tę prawdę.

OCET 

Czasami w koszyku znajduje się również ocet - na pamiątkę napojenia octem i żółcią spragnionego Chrystusa na krzyżu.

W koszykach ze święconką pojawia się też ciasto, a symbolizuje umiejętności i doskonałości, które ludzie ofiarowują oni Bogu. Wśród święconych pokarmów znajdują się masło.

Koszyczki natomiast zdobimy zielonymi gałązkami, najczęściej bukszpanu lub baziami, które symbolizują nadchodzącą wiosnę i budzące się nowe życie. Obrzęd poświęcenia pokarmów towarzyszy chrześcijanom od VIII wieku.

RADOSNEGO ŚWIĘTOWANIA!